BLOG: (Gas)Winning or losing?
23 januari 2020
Zindelijkheidsproblematiek, angst en slaapproblemen zijn slechts een greep uit de klachten waar kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied tegenaan lopen. Om echt vast te stellen wat de schade is en hoe we hiermee om kunnen gaan is de universiteit van Groningen in samenwerking met twee andere partijen een onderzoek gestart.
Aardbevingen
Sinds de jaren zestig wordt in Noord-Nederland aardgas uit de bodem gehaald. Dit is de oorzaak van nagenoeg alle aardbevingen in Noord-Nederland. De gaswinning maakt dat de zandsteenlaag in volume afneemt, waardoor hierin een spanningsverschil ontstaat. Deze spanning leidt tot een plotselinge verschuiving: een aardbeving. Zo vonden er in 2018 vijftien aardbevingen plaats in het Groningenveld.
Psychische schade aardbevingen
Er is te weinig aandacht voor de emotionele schade bij kinderen die wonen in het aardbevingsgebied, aldus de kinderombudsvrouw. Sinds de eerst gemeten aardbeving in 1986 tot de beving in Huizinge in 2012 werd door de NAM aangenomen dat de bevingen alleen schade zouden aanbrengen aan gebouwen en niet zouden leiden tot veiligheidsrisico’s voor burgers. Uit het onderzoek van de kinderombudsvrouw in 2017 bleek echter dat sociaal-emotionele schade aangericht kan worden bij kinderen die opgroeien in een aardbevingsgebied. Zij concludeerde dat vervolgonderzoek noodzakelijk is.
‘Ik vind het boren naar gas op zich wel goed. Maar kun je er ook iets in terug stoppen.’
– 11 jaar
Het onderzoek
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Jonx en UMCG hebben een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de perceptie van kinderen en jongeren over de mogelijke gevolgen voor kinderen en jongeren die in het Gronings gaswinningsgebied opgroeien. Hierbij zijn 49 kinderen en jongeren gesproken. Zij werden gevraagd om hun eigen huis te tekenen en hierover te vertellen. Daarnaast hebben de ouders van 38 van deze kinderen en jongeren een vragenlijst ingevuld en zijn zeven betrokken professionals geïnterviewd.
Emotionele schade
Opgroeien in het Gronings gaswinningsgebied heeft invloed op het welbevinden en de leefomgeving van kinderen en jongeren. Kinderen zijn bang voor de gevolgen van aardbevingen en instortingsgevaar. Jongeren ervaren voornamelijk stress door het proces van schadeafhandeling en zijn wantrouwig richting betrokken instanties. Andere klachten zijn concentratie- en slaapproblemen, zindelijkheidsproblematiek, teruggetrokken gedrag, boosheid, heimwee en rouw. Tot slot zijn kinderen en jongeren trots om een inwoner van hun regio te zijn, maar voelen ze zich niet begrepen, omdat de rest van Nederland de problematiek niet lijkt te erkennen.
Uitzonderingsgevallen
Desondanks ervaren niet alle kinderen en jongeren deze klachten: er is ook een groep die geen problemen ondervindt. Deze kinderen en jongeren wonen in huizen met geen of beperkte schade, worden minder geconfronteerd met de gaswinningsproblematiek of hebben de problematiek genormaliseerd.
‘Dan denk ik van ja, ik denk zo van heb ik dat echt meegemaakt? Vond ik dat echt zo eng? Terwijl ik nu gewoon zo van, oh gewoon een aardbeving.’
– 9 jaar
Meer aandacht
De gaswinningsproblematiek en de psychische gevolgen daarvan lijken de afgelopen jaren meer onder de aandacht te komen. Zo is er door Lentis een polikliniek geopend in Delfzijl, speciaal voor klachten die gerelateerd zijn aan aardbevingen. Voor iedereen die met kinderen en jongeren werkt die in dit gebied wonen wordt door de onderzoekers aanbevolen om naar hun verhaal te luisteren, zodat ze zich gehoord voelen. Gedeelde smart is halve smart!
Wat kun jij doen?
De onderzoekers raden aan om meer aandacht te hebben voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand of andere psychiatrische problematiek, omdat zij een verhoogde kwetsbaarheid hebben. Ook moeten kinderen en jongeren meer voorgelicht worden over (de gevolgen en de aanpak van) aardbevingen, meer kennis zorgt voor een vergroot veiligheidsgevoel. De kinderen en jongeren raden vooral aan om te stoppen met de gaswinning. Zoals het nu lijkt zal dit in 2022 gebeuren. Goed nieuws? We zijn benieuwd hoe jullie hier over denken!
Meer weten?
Benieuwd naar het hele onderzoek? Het rapport ‘Een veilig huis, een veilig thuis?’ vind je hier!
Je kunt ook het vervolg lezen op deze blog.
Auteurs
Miriam Tolsma & Eva van der Geest
